Z jakiego materiału wybrać rury i kształtki kanalizacyjne?

Dobór odpowiedniego materiału na sieć kanalizacyjną ma kluczowe znaczenie dla jej efektywnego działania. Musi on być odporny, trwały i niezawodny a także odpowiednio spełniać swoje zadanie przez wiele lat. Podpowiadamy co jest ważne i jakie rury najlepiej wybrać.

Wybierając rury i kształtki kanalizacyjne, powinno się stawiać przede wszystkim na te o wysokiej jakości. Sieć odprowadzająca ścieki musi bowiem działać w pełni sprawnie oraz bezawaryjnie. Oto przegląd materiałów służących obecnie do wytwarzania elementów sieci kanalizacyjnych.

Beton i żelbeton

Z tego materiału produkuje się rury mające służyć odprowadzaniu wód i ścieków w sposób grawitacyjny. Pojedyncza rura jest ciężka i krótka (1m). Wykorzystuje się je zarówno w odpływach wewnętrznych, jak i zewnętrznych. Nie powinno się ich używać, gdy odprowadzana woda lub ścieki wykazują właściwości korozyjne. Beton wykazuje dużą odporność na środki chemiczne i zmiany temperatury. W związku z tym wytworzone z niego rury znajdują najczęściej zastosowanie przy budowie przepustów drogowych. Trzeba jednak pamiętać, że beton jest stosunkowo łatwo ścieralny, podatny na zgniatanie oraz charakteryzuje się sporymi oporami przepływu.  Betonowych kształtek raczej się nie wytwarza.

Kamionka

Obecnie stosowana w dość ograniczonym stopniu, głównie przy budowie zewnętrznych odpływów i pionów kanalizacyjnych. Dzięki gładkiej powierzchni wewnętrznej ma małe opory hydrauliczne. Kamionka jest ekologicznym materiałem, wykazującym odporność na środki chemiczne. Jest także szczelna, odporna na ścieranie i niepalna. Łatwo jednak ulega uszkodzeniom mechanicznym (choć wytrzymałość wykonanych z niej rur jest większa niż tych z żelbetonu), co ogranicza jej wykorzystanie. Pojedyncze segmenty są stosunkowo krótkie (60-150 cm) i dość sporo ważą. Najczęściej stosuje się przewody o długości 1 m.

Tworzywa sztuczne

Obecnie najpopularniejszy i najczęściej stosowany materiał. Elementy sieci kanalizacyjnej wykonane z tworzyw sztucznych są lekkie, niepodatne na korozję i łatwe w montażu. Tłumią także wibracje, wyciszają szumy i nie przenoszą drgań. Trzeba jednak pamiętać, że nie są odporne na wysokie temperatury, działanie ognia oraz promieniowania UV. Tworzywo sztuczne wykazuje także dużą rozszerzalność cieplną, którą trzeba uwzględniać przy projektowaniu sieci odpływowych. Do produkcji części składowych sieci kanalizacyjnych stosuje się następujące odmiany tworzyw sztucznych:

PP

Skrót ten oznacza polipropylen. Materiał ten jest odporny na wahania temperatur oraz dość dobrze tłumi drgania. Ponadto jest lekki, elastyczny odporny na ścieranie oraz uderzenia punktowe, a także wysoce odporny na działanie chemikaliów. Odmiana PP-B (kopolimer blokowy polipropylenu) wykazuje jeszcze większą odporność na zmienne temperatury, co pozwala wykonanym z niego elementom transportować ścieki o temperaturze sięgającej 95 °C. Polipropylenowe elementy wykorzystuje się do budowy m.in. sieci kanalizacji grawitacyjnej, studzienek kanalizacyjnych, zbiorników i przepompowni, rurociągów podwodnych.

PE-HD

Czyli polietylen o zwiększonej gęstości. Materiał ten wykazuje odporność na ścieranie, uszkodzenia mechaniczne oraz substancje chemiczne. Nie straszne mu są także wahania temperatur — zachowuje swoje właściwości zarówno w niskich (nawet do -40 °C), jak i wysokich (do 80 °C). Na mrozie nie traci elastyczności. Tworzy się z niego instalacje na zewnątrz oraz wewnątrz budynków. Elementy z niego wykonane można łączyć przez zgrzewanie doczołowe. Nie powinno się ich natomiast kleić, gdyż ta odmiana tworzywa sztucznego jest podatna na tak zwaną korozję naprężeniową. Rury kanalizacyjne można też łączyć kielichowymi złączami o gumowych uszczelkach.

GRP

Wzmocniona włóknem szklanym żywica epoksydowa. Rury z niej wykonane stosuje się głównie w przemysłowych instalacjach. Rzadziej trafiają do domowych kanalizacji ze względu na cenę. Materiał ten jest odporny na działanie chemikaliów oraz wysoką temperaturę transportowanych ścieków.

PVC

Polichlorek winylu jest sztywny, lekki i stosunkowo odporny na wydłużanie cieplne. Nie straszne są mu także uszkodzenia mechaniczne i chemikalia pochodzące ze ścieków gospodarczych. Jest jednym z najczęściej wykorzystywanych obecnie materiałów. Wykonane z niego rury cechują się niskim współczynnikiem chropowatości, co przekłada się na bardzo dobre parametry hydrauliczne. Nie ulegają też korozji, ale są mało odporne termicznie. W wariancie normalnym nie powinno się ich stosować do ścieków o temperaturze przekraczającej 60 °C. Wariant wzmocniony podnosi ten próg do 95 °C. Przy temperaturze otoczenia spadającej poniżej zera PVC robi się kruchy, co wyraźnie zmniejsza jego odporność na uszkodzenia. Elementy wykonane z PVC można ze sobą łączyć złączami kielichowymi na dwa sposoby — z uszczelką (połączenie rozłączne) lub klejem (trwałe). Sprawia to, że montaż instalacji jest stosunkowo prosty.

Żeliwo

Kiedyś był to główny materiał na rury kanalizacyjne. Obecnie jednak jest już coraz rzadziej stosowany. Żeliwo jest bowiem ciężkie, a przy tym kruche. Jeśli już są używane, z rur i kształtek żeliwnych buduje się przewody odpływowe i piony kanalizacyjne. Nową generację żeliwnych elementów cechuje powłoka zabezpieczająca przed uszkodzeniami mechanicznymi (żywica epoksydowa od wewnątrz i ocynk na zewnątrz). Głównymi zaletami żeliwa są niepalność i nietoksyczność. Wytrzymuje także wysokie temperatury przewodzonych ścieków (do 100 °C) oraz dobrze tłumi odgłosy ich przepływu. Łączenie nowoczesnych rur i kształtek żeliwnych odbywa się bezkielichowo, za pomocą obejm z chromowo-niklowej stali i kauczukowych uszczelek.

Jak dobrać średnicę przewodów kanalizacyjnych?

Zasadniczo w przypadku budownictwa jednorodzinnego stosuje się przewody o średnicach: 15; 10; 7,5 oraz 5 cm. Według normy podaje się ją jednak w metrach. Dla przewodów z tworzyw sztucznych podawana jest średnica zewnętrzna. W przypadku elementów kamionkowych, betonowych oraz żeliwnych podaje się średnicę nominalną (światła przewodu).

Podsumowanie

Zastosowany materiał ma kluczowe znaczenie dla prawidłowości funkcjonowania instalacji kanalizacyjnej. Dobierając go, trzeba wziąć pod uwagę nie tylko charakterystykę odprowadzanych ścieków, ale także warunki atmosferyczne i właściwości samych materiałów. Bardzo istotne jest też prawidłowe połączenie ze sobą wszystkich elementów. Dlatego warto trzymać się elementów pochodzących od jednego producenta, aby mieć pewność, że będą do siebie pasować. Powinno się więc ściśle przestrzegać instrukcji producenta rur i kształtek oraz korzystać z pomocy fachowców.