Samowola budowlana – oto jakie mogą być tego konsekwencje!

Samowola budowlana dotyczy zarówno budowy domu bez odpowiednich pozwoleń, jak i samo rozpoczęcie budowy w terminie, którego nie dopuszczają przepisy. Wynika to z faktu, że konieczne jest posiadanie zgłoszenia lub pozwolenia, by móc przystąpić do prac budowlanych. Dlatego warto odpowiednio wcześniej i z dochowaniem urzędowych terminów zgłosić budowę i uzyskać zgodę we właściwym oddziale Starostwa Powiatowego lub u wójta, burmistrza czy prezydenta miasta – o ile starosta przekaże te kompetencje właśnie tym organom.

Samowola budowlana – czym jest w świetle przepisów?

Pojęcie „samowoli budowlanej” nie jest precyzyjnie określone w polskim prawie i trudno wskazać jednoznaczną definicję, jednak samo zjawisko jak najbardziej istnieje w regulacji prawnej i podlega karze. W tym wypadku nieznajomość prawa może bardzo szkodzić, ponieważ wiąże się z poważnymi karami, także finansowymi. Dlatego nie warto rozpoczynać budowy bez posiadania dokumentów. Tym bardziej, kiedy stawiamy np. budynek gospodarczy lub altankę, wymagającą tylko zgłoszenia, co nie pociąga za sobą znacznych kosztów, a daje możliwość pozostania w zgodzie z regulacjami prawnymi.

Co grozi za samowolkę budowlaną – legalizacja i kary

Budowa domu bez odpowiednich dokumentów lub np. dostawienie części budynku nadal się zdarza. Wiele osób, mimo uproszczonych procedur nie zgłasza takich prac, co pociąga za sobą negatywne konsekwencje. W takiej sytuacji upoważnionym organem, który zajmuje się samowolkami budowlanymi jest powiatowy inspektor nadzoru budowlanego. Od wydanej przez niego decyzji można odwołać się do wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego, jeśli nie zgadzamy się z postanowieniem. Kolejnym „szczeblem” odwołania się jest wojewódzki sąd administracyjny. To jednak stanowi dalsze etapy postępowania, a czym w pierwszej kolejności grozi właścicielowi domu i działki samowolka budowlana?

Przede wszystkim brak zgłoszenia wiąże się z nakazem rozbiórki obiektu, którego dotyczy lub koniecznością dokonania legalizacji, co pociąga za sobą znaczne nakłady finansowe. Bardzo często towarzyszy temu grzywna a nawet kara ograniczenia wolności – trwająca minimum jeden miesiąc, a maksymalnie 12 miesięcy. W czasie jej trwania osoba skazana może mieć obowiązek wykonywania prac na rzecz społeczeństwa. Za samowolkę budowlaną grozi też kara bezwzględnego więzienia.

Legalizacja samowoli budowlanej – na czym polega i ile kosztuje?

W sytuacji, kiedy nadzór budowlany uzna, że doszło do samowolki budowlanej dokona też analizy czy można ją przekształcić. W praktyce jednak to właściciel decyduje czy się na to zgodzić, ponieważ pociąga to za sobą wysokie koszty. Alternatywą jest wówczas rozbiórka budynku.

Co istotne, sama legalizacja nie powoduje uniknięcia odpowiedzialności karnej za czyn niezgodny z prawem, jakim jest samowola budowlana.

Sama legalizacja jest uzależniona od kilku czynników, w tym od czasu budowy. Urzędy inaczej podchodzą do budynków, które powstały przed 1 stycznia 1995 r. – tj. przed wejściem w życie nowego prawa budowlanego, a inaczej te powstałe w innym terminie. Inne decyzje zapadają również w odniesieniu do zmian w projektach będących obecnie na etapie realizacji.

Budowa w toku a samowolka budowlana

Jeśli rozpoczęta już budowa jest samowolką budowlana to wówczas powiatowy inspektor nadzoru budowlanego wydaje postanowienie o wstrzymaniu prac i można wystąpić o ich legalizację. W takiej sytuacji konieczne jest zaświadczenie o zgodności inwestycji z ustaleniami planu miejscowego. Jeśli go nie posiadamy – konieczne jest postaranie się o niego, a także o projekt budowy, niezbędne opinie i oświadczenia o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane.

W praktyce przy dużych budynkach opłata legalizacyjna jest wysoka i może wynosić nawet 50 tys. złotych jeśli chodzi o domy jednorodzinne.

Aby uniknąć kar i problemów z prawem warto zadbać o niezbędne pozwolenia lub zgłoszenia na czas budowy domu lub innego budynku. Są one nie tylko wymagane przez urzędy ale również konieczne by móc współpracować z podwykonawcami. Firma budowlana wymaga bowiem spełnienia standardów, w tym kwestii związanych z bezpieczeństwem pracy i niezbędnymi pozwoleniami, by móc zacząć pracę.

____________________________________

Artykuł powstał dzięki uprzejmości firmy FastKraków